آشنایی با مهمترین خطراتی که در محیط خانه می تواند ایمنی و سلامت کودک تان را تهدید کند

معمولا والدین در مورد حفاظت از کودکانشان در برابر ابتلا به بیماریها سوء استفاده یا کودک ربایی بسیار نگران هستند. اما بسیاری از آنها از مهمترین خطری که می تواند ایمنی و سلامت کودکشان را تهدید کند غافل می شوند: خانه!
 
کودکان از ابتدای تولد تا سن پنج سالگی در معرض آسیبهای جدی در خانه قرار دارند. هرساله تعداد زیادی کودک به علت سوانح و اتفاقات به اورژانس منتقل می شوند. بسیاری از کودکان در منزل دچار جراحت می شوند و گاهی این جراحت به حدی شدید است که بایستی به بیمارستان رسانده شوند. خطر بروز جراحت برای کودکان در دومین سال زندگی بیشتر از سایر مواقع است. افتادن و سقوط عامل نیمی از جراحات هستند؛ و آتش بیشترین تعداد مرگ و میر را موجب می شود. 

پس بهتر است قبل از اینکه اتفاق ناگواری بیفتد دست به کار شوید و پیش از به دنیا آمدن نوزاد تدبیری برای ایمن سازی منزل بیندیشید. با یک طراحی مناسب و کمی تجهیزات می توانید برای زمانی که کودکتان می خواهد به راه بیفتد آماده شوید. بهترین حالت این است که مثلا قبل از شروع خزیدن اقدامات لازم را انجام دهید و پیش از اینکه کودک کاملا به راه بیافتد تغییرات مناسب را در خانه صورت بدهید.
 
علاوه بر مجموعه از وسایلی که برای ایمن سازی محیط منزل برای کودکان در بازار موجود است، مهمترین ابزاری که می توانید برای حفظ امنیت کودک خود به کار ببرید نظارت می باشد. هر چقدر هم از وسایل حفاظتی مناسب استفاده کنید باز هم باید به دقت مراقب خطرات احتمالی باشید. اگر مطمئن نیستید، هرگاه می خواهید برای باز کردن در منزل بروید یا به تلفن جواب بدهید کودک خود را همراه ببرید
 
 
ایمنی عمومی
برخی پیش بینی های امنیتی مشخص را می توان در مورد همه اتاقها انجام داد. برخی از آنها عبارتند از:
 
- پوششهای حفاظتی مناسب برای پریزهایِ برقِ آزاد آماده کنید. سوئیچها را نیز در حالت خاموش قرار دهید. – با استفاده از بالشتکهای مناسب گوشه های تیز و محکم میز ناهارخوری یا سایر میز و صندلی ها را بپوشانید.- خطر احتمالی هر چیزی را که داخل سطل آشغال یا بازیافت می اندازید، در نظر بگیرید. در صورتی که باطری، گیره های کاغذ، کیسه های پلاستیکی یا چیزهای خطرناک دیگر را در سطل می اندازید، آن را دور از دسترس کودک قرار داده و یا در قفسه ای قرار دهید که کودک نتواند در آن را باز کند. – خودکارها، قیچی ها، نامه بازکُن، منگنه یا ماشین گیره زنی، گیره های کاغذ و دیگر ابرازآلات تیز را در قفسه های قفل دار قرار دهید
- آتش یکی از بزرگترین خطراتی است که کودکان را تهدید می کند. غالبا کودکانی که با کبریت یا فندک بازی می کنند، خانه را به آتش می کشند. اگر اجاق، بخاری، شومینه یا چیزی از این قبیل در منزل دارید (که معمولا در هر خانه یا حتما وسائلی برای پخت و پز و گرمایش وجود دارد) یک کپسول آتش نشانی را در نزدیکی آن نگه دارید و آن را به طور مرتب چک و سرویس کنید. چیزهایی را که ممکن است نظر کودکتان را جلب کنند در بالای بخاری قرار ندهید. کبریتها و فندکها را دور از دسترس و دید کودک نگه دارید. در صورتی که از سیگار استفاده می کنید آن را به درستی خاموش کرده و ته مانده آن را نیز از بین ببرید. اگر در آپارتمان زندگی می کنید، راه خروج اضطراری را برای مواقع ضروری در نظر بگیرید  و جهت آمادگی برای زمان آتش سوزی استفاده از آن را تمرین کنید.
می توانید از اخطار دهنده های آتش که با مقررات آتش نشانی محل سکونت شما تطابق دارند استفاده کنید و آنها را به طور مرتب چک کنید. اگر این امکان را دارید که از آشکارسازهای دود در همه اتاقهای خواب و همچنین در نزدیکی آشپزخانه استفاده کنید بهتر است آنها را هر ماه امتحان کنید تا از صحت عملکرد آنها مطمئن شوید و باطریها را هر سال عوض کنید. در صورتی که آشکارسازِ دود به طور مناسب کار کند خطر مرگ در اثر آتش سوزی تا ۵۰% کاهش می یابد.
 
- از استفاده از پرده خصوصا پرده هایی که ریسمانهای آویزان دارند خودداری کنید. این ریسمانها ممکن است منجر به بروز خفگی در کودک شوند. در صورتی که پرده های شما ریسمان دارند آنها را گره زده و بالاتر از دسترس کودک قرار دهید.
- بر روی شیشه های بزرگ مانند درهای شیشه ای برچسبهای رنگی بزنید تا کودک بتواند همواره آنها را تشخیص دهد. پنجره هایی را که به طور عمودی بالا و پایین رفته و باز و بسته می شوند همواره از بالا باز کرده و قفل کنید تا از باز کردن آنها از پایین توسط کودک جلوگیری کنید. پنجره هایی را که پایین قرار دارند به نحوی تعمیر یا طراحی کنید که بیش از ۱۵ تا ۲۰ سانتیمتر باز نشوند. مبلها یا سایر چیزهایی را که کودک می تواند از آنها بالا برود دور از پنجره ها قرار دهید.
 
- بهتر است پارچه یا پوشش های مخصوصی را زیر فرشها و موکتها لیز و لغزنده منزل قرار دهید که امکان لیز خوردن را برای کودک یا برای خودتان وقتی که کودک را در آغوش دارید، کاهش دهید. اگر منزل شما دارای راه پله داخل ساختمان است، از درهای ایمنی استفاده کنید. بر روی راه پله ها یک در کوچک در بالا و یک در دیگر نیز در پایین راه پله تعبیه کنید. این کار از بالا رفتن کودک از پله ها نیز جلوگیری خواهد کرد زیرا او نمی تواند این مسیر را برگردد. البته به یاد داشته باشید که ایمنی کودک یک مبحث رو به رشد است. در کوچکی که در یک سالگیِ کودک در بالای پله ها قرار می دهید تا از پایین آمدن او از پله ها جلوگیری کند، در دو سالگی می تواند به اسباب بازی کودک تبدیل شود و کودک بالا رفتن از آن را امتحان کند!
- هرگز چیزی را که ممکن است موجب لیز خوردن افراد شود روی پله ها قرار ندهید. راه پله ها باید به نحو مناسب تعمیر و بازسازی شوند، (فرشهای پاره یا پوسیده را تعمیر کرده و یا جمع کنید). اطمینان حاصل کنید که نرده ها کاملا محکم بوده و جاپایی برای کودک ندارند که بتواند با کمک آنها بالا یا پایین برود. همواره باید نور مناسب در مسیر راه پله وجود داشته باشد. هر ساله صدها کودک به علت سقوط در اورژانسهای پزشکی مورد درمان قرار می گیرند. همین که کودک شما چهار دست و پا راه رفتن را آغاز کرد باید از درهای کوچک و مناسب برای جلوگیری از ورود او به اطاقها یا مکانهای نامناسب و خطرناک استفاده کنید.

- سیمهای لامپها یا سایر وسایل برقی را پشت مبلمانهای سنگین مخفی کنید یا با استفاده از وسایل مخصوص بپوشانید. در صورتی که کودک شما آباژور یا لوازم نور دهنده بزرگ را بکِشد، ممکن است سقوط کنند و خطراتی چون برق گرفتگی، آتش سوزی یا ضرب دیدگی را به همراه داشته باشد. پس حداقل آنها را پشت مبلها قرار دهید.
 
- مراقب چیزهایی که می توانند انگشتهای کودک شما را گیر بیندازند (مانند لولاها، میز اتو و صندلی های دسته دار) باشید.
 
- لوازم کمکهایِ اولیه را در قفسه های در بسته و دور از دسترس کودک قرار دهید و محل چیزهای مختلف را به پرستارِ کودک یا افراد دیگر نشان داده و نحوۀ تماس با اورژانس در موقع ضروری را نیز برایشان توضیح دهید. دقت کنید که مواد سمی و خطرناک را از دسترس کودک دور کرده باشید تا از مسمومیت او جلوگیری کنید.
 
- احتمال سوختگی با آتش یا مایعاتِ داغ در کودکانِ کم سن بیشتر از سایرِ کودکان یا بزرگسالان است. بیشترین میزانِ سوختگی با مایعاتِ داغ در اثر ریختن نوشیدنی هایِ داغ بر روی پوست کودک رخ می دهند. دقت کنید که حتی ۱۵ دقیقه پس از تهیه نیز این مواد به اندازه ای داغ هستند که می توانند پوست کودک را بسوزانند. هرگز به مادری که در حال شیر دادن کودک است نوشیدنیِ داغ تعارف نکنید: حتی یک قطره کوچک از این نوشیدنی نیز می تواند هم مادر و هم کودک را بسوزاند.
 
 
ایمنی آشپزخانه
 
 
در اکثر خانه ها آشپزخانه قلبِ زندگیِ خانوادگی است. همچنین تامین امنیت این محل یکی از مهمترین مسائل در جهت حفظ سلامت کودک است. در هر آشپزخانه معمولی خطرات پنهانی وجود دارند که می توانند سلامت کودک را تهدید کنند، اما شما با طراحی مناسب و انجام تغییرات لازم می توانید سلامت کودک را تامین کنید. در اینجا برخی موارد که می توانند برای طراحی یک آشپزخانۀ امن و به درد بخور کاربرد داشته باشند ارائه شده اند.
 
- وسایل شیشه ای و چینی های گران قیمت را در کابینتهای دربسته یا قفسه های بالا و دور از دسترس کودک نگهداری کنید.
 
- شما باید از خطراتی که مواد تمیزکننده خانگی برای کودک دارند آگاه باشید. از موادی استفاده کنید که کمترین میزان سمیت را داشته باشند، آنها را در یک محل امن و قفل شده به نحوی که توجه کودک را جلب نکنند، نگهداری کنید.
 
- چاقوها و دیگر ابزارهای تیز مانند تیغه های میکسرهای برقی را در کشوهای قفل دار قرار دهید. البته برخی کودکان می توانند قفلهای ایمنی را باز کنند. اگر کودک شما یاد گرفت که چگونه قفلهای معمولی را باز کند، باید یک روش جایگزین برای نگهداری مواد و وسایل خطرناک پیدا کنید. شما می توانید از قفسه هایی با قفل و کلید برای نگهداری وسایل و مواد خطرناک استفاده کنید یا آنها را در جایی دور از دسترس کودک قرار دهید. همچنین می توانید با استفاده از یک در کوچکِ ایمنی نگذارید کودک به آشپزخانه وارد شود. در این صورت باید هنگام کار در آشپزخانه کودک را در محلی قرار دهید که کاملا در میدان دید شما باشد تا هم از او مراقبت کنید و هم او بتواند شما را ببیند.
 
- لیوانها، چاقوها، غذاها و نوشیدنی های داغ را دور از لبه میز قرار دهید. از رومیزی یا چیزهای دیگر مشابه هم استفاده نکنید، زیرا کودک می تواند آنها را بکشد و هرچه روی میز است روی خودش بریزد.
 
- شما می توانید یک قفسه را که ایمن بوده و چیز خطرناکی داخل آن نباشد و از اجاق گاز نیز دور باشد به کودک نشان دهید تا آن را باز کرده و محتویات درون آن را به هم بریزد. احتمالا خواهید دید که پس از این کودک به باز کردن و به هم ریختن محتویات قفسه های دیگر تمایلی نشان نخواهد داد، مگر اینکه شما دربِ آنها را باز بگذارید. در درونِ آن قفسه چیزهای جالب و ایمن را قرار دهید: ماهی تابۀ کوچک و سبک قاشق چوبی، بشقابهای پلاستیکی یا استیل و سطل ماست خالی. گاهی اوقات هم چیزهای داخل قفسه را عوض کنید تا برای کودکتان تنوع ایجاد کنید!
 
- از شعله های عقبی اجاق گاز استفاده کنید و اگر مجبور به استفاده از شعله های جلو هستید، هنگام استفاده از اجاق گاز دستۀ ماهی تابه  یا قابلمه را رو به بیرون قرار ندهید. استفاده از کلید یا دستگیرۀ ایمنی، مانع از روشن شدن اجاقِ گاز یا مایکروفر می شود. درِ سطل آشغال، سطل بازیافت، ماشین رختشویی و ماشین ظرفشویی را ببندید و هنگامی که از آنها استفاده نمی کنید کلید یا دستگیرۀ ایمنی را فعال کنید.
 
- یک کپسول آتش نشانی را در مکانی که احتمال آتش سوزی در آن بیشتر است، مثلاً در آشپزخانه یا در نزدیکی بخاری یا شومینه قرار دهید. اما تنها در صورتی برای خاموش کردن آتش سوزی اقدام کنید که آتش کم و محدود باشد. در غیر این صورت سریعا کودک را از منزل خارج کرده و سپس با آتش نشانی تماس بگیرید.
 
- هنگامی که کودک بر روی صندلی مخصوص کودک نشسته است هرگز او را تنها نگذارید. و همواره از کمربند یا نوار ایمنی استفاده کنید. در صورتی که صندلیِ کودکِ شما کمربند ایمنی ندارد یکی خریده و آن را به صندلی وصل کنید تا بتوانید مرتب از آن استفاده کنید.
 
- هنگامی که در یک دست نوشیدنی داغ دارید هرگز کودک خود را روی دست دیگر نگه ندارید. از رویِ سرِ کودک به دیگران نوشیدنی تعارف نکنید و هنگام شیر دادن به کودک، خودتان هم نوشیدنیِ داغ نخورید. نوشیدنیهای داغ را از دسترس کودک دور نگه دارید. از یک دستۀ عایق و سیمی برای کتری استفاده کرده و کتری را روی شعله عقب اجاق گاز قرار دهید.
 
-  یک پارک مخصوص کودک یا اتاقک اسباب بازی می تواند مکان مناسب و ایمنی باشد که کودک خود را برای مدتی کوتاه (مثلا هنگامی که می خواهید یک کار ضروری ولی احتمالا خطرناک را انجام دهید) به تنهایی در آن قرار دهید. اگر هنوز کودک شما آنقدر بزرگ نشده است که هنگامی که به او می گویید کمی دورتر بایستد، حرف شما را گوش کند، می توانید پارک بازی او را در گوشه اتاق یا محل کار خود قرار دهید تا ضمن انجام کار خود مراقب او هم باشید.

ایمنی حمام
 

حمام مانند آشپزخانه می تواند یک مکان خطرناک برای کودکِ شما باشد. موارد زیر می توانند به شما کمک کنند تا سلامت و امنیت کودک خود را تامین کرده و جلوی مشکلات احتمالی را بگیرید.
 
- یک قفل محکم را در ارتفاع بالا بر در حمام نصب کنید و هنگامی که از حمام استفاده نمی کنید درب آن را قفل کنید.
 
- ابزار و دستگاههای تیز را از حمام خارج کنید. بهتر است تیغها، قیچی ها، سشوار و سایر لوازم از این قبیل را در اتاق خواب والدین و یا در یک قفسه دور از دسترس کودک نگهداری کنید.
 
- داروها (داروهای ضداسید، قرصهای آهن، لوازم آرایش، محلولهای دهانشویه و هر محلول شستشو یا ضدعفونی کننده دیگری که در حمام می گذارید) را دور از دسترس کودک و در یک محل امن قرار دهید.
 
- درجه آبگرمکن یا شوفاژ را بالاتر از ۵۰ درجه سانتیگراد قرار ندهید. هرچه دمای آب پایین تر باشد احتمال بروز سوختگی در هنگام استحمام کاهش پیدا می کند. در صورت برخورد آب جوش یا داغ با بدن کودک تنها سه ثانیه کافی است تا پوست او به شدت دچار سوختگی شود.
 
- همیشه هنگام استحمام ابتدا شیر آب سرد را باز کنید تا احتمال بروز سوختگی کاهش یابد.
 
- یک تکه موکت یا حصیر غیرلغزنده را برای جلوگیری از سقوط و افتادن در حمام قرار دهید.
 
- هرگز کودک خود را حتی برای یک دقیقه در حمام تنها نگذارید. در صورتی که زنگ خانه زده شد و می خواهید که در را باز کنید یک حوله دور کودک پیچیده و او را با خود ببرید. اگر می خواهید که به تمام تماسهای تلفنی خود پاسخ دهید یک تلفن سیار به داخل حمام ببرید.
 
- به کودک خود یاد بدهید که در تمامِ طول استحمام داخل وان حمام بنشیند. شما باید این حرف را چندین بار با آرامش تکرار کنید تا نهایتا نتیجه دهد.
 
 
ایمنی اسباب بازی ها
 
 
اسباب بازیها گنجینه هایِ دوران کودکی هستند، خصوصا اگر با دقت انتخاب شده باشند. شما می توانید موارد زیر را در هنگام انتخاب اسباب بازی برای کودک خود در نظر بگیرید و می توانید این موارد را به هر کسی که مایل است برای کودک شما بعنوان هدیه اسباب بازی تهیه کند، یادآوری کنید.
 
- بر بازی کودک خود نظارت کنید: در حالت کلی بهتر است محل بازی کودک خود را منظم و مرتب نگه داشته و هنگام بازی کودکان بر آنها نظارت داشته باشید. در صورتی که شرکت تهیه کننده اسباب بازی، اخطارها یا دستورالعملهای خاصی را ارائه کرده است آنها را رعایت کنید.
 
- اطمینان حاصل کنید که اسباب بازی برای کودک مناسب است. آیا این اسباب بازی با سطح تواناییها کودک شما تطابق دارد؟ بر روی اکثر اسباب بازیها برچسبی وجود دارد که سن مناسب برای استفاده از اسباب بازی را نشان می دهد و شما می توانید از این برچسبها به عنوان نقطۀ شروع برای انتخاب اسباب بازی مناسب برای کودک استفاده کنید.
 
هنگام انتخاب اسباب بازیهایی که تنها برای برخی سنین مناسب هستند، در مورد تواناییها و میزان رشد کودک خود واقع بین باشید. برخی اسباب بازیها به گونه ای طراحی شده اند که بایستی توسط کودک پرتاب شوند؛ یا برخی دیگر از اسباب بازیها قسمتهایی دارند که از اسباب بازی جدا شده و به این طرف و آن طرف می پرد؛ اینگونه اسباب بازیها برای کودکان زیر چهارسال و یا حتی برای کودکان زیر شش سال مناسب نیستند. همین طور اگر کودک شما هنوز هم اشیاء اطرافش را در دهان می گذارد که این حالت ممکن است تا چهار سالگی هم مشاهده شود اسباب بازیهایی را که قطعات کوچک و ریز دارند به او ندهید. این موضوع ساده و به ظاهر بی اهمیت ممکن است کودک شما را دچار خفگی کند.
 
- در انتخاب اسباب بازی برای کودکان کمتر از سه سال بسیار مراقب باشید. قطعات اسباب بازی برای کودکان کمتر از سه سال باید بزرگتر از اندازه دهان آنها باشد تا از احتمال بروز خفگی جلوگیری شود. به یاد داشته باشید که بچه های کوچک با اسباب بازیهای بچه های بزرگتر هم بازی می کنند و این بدان معنی است که اگر کودک یک ساله شما خواهر یا برادر بزرگتر دارد باید بسیار مراقت باشید. همینطور وقتی به خانه دوستان یا اقوامی می روید که ممکن است کودکانشان فرزند شما را برای سرگرم کردن به اطاق بازی خود ببرند.
 
- به این فکر کنید که آیا این اسباب بازی بیش از حد سنگین است؟ اگر روی کودک بیفتد او را زخمی می کند؟ در این صورت این اسباب بازی را نخرید.
 
- به دنبال اسباب بازیهایی باشید که قطعات آن به خوبی به یکدیگر متصل شده اند. موهای عروسک و قطعات کوچک اسباب بازی همچنین گوشه ها و نقاط نوک تیز اسباب بازی را بررسی کنید. دُمِ اسباب بازیهایی که به شکل حیوانات هستند باید بسیار محکم به بدن وصل شده باشند؛ شکافهای عروسکهای توپُر و همچنین حیوانات توپُر (که داخل آنها با مواد مختلف پر شده است) باید به خوبی دوخته شده باشند و رنگ آنها باید ثابت باشد. حیوانات توپُر نباید دکمه، نخ، روبان، چشم مصنوعی یا چیز دیگری که کودک بتواند آن را کنده و در دهان بگذارد داشته باشد.
 
- آیا اسباب بازی وضعیت خوبی دارد؟ اسباب بازیهای کودکتان را بطور دوره ای برای پیدا کردن فرسودگی یا مشکلات احتمالی بررسی کنید و اسباب بازیهای آسیب دیده را دور بیندازید. اسباب بازیهای دست دوم را که دوستان یا اقوام به کودک شما می دهند یا در خرده فروشی یا جاهای دیگر خریداری کرده اید، ممکن است فرسوده یا پوسیده باشند، در این صورت ممکن است برای کودک شما خطرناک باشند. اسباب بازیهای نو یا کهنه را بررسی کنید و دکمه ها، باطری ها، نخها، چشم یا عدسی ها، مهر ها، تکه های پلاستیکی یا چیزهای دیگری را که کودک می تواند به راحتی بجود یا آنها را از اسباب بازی جدا کرده و به دهان ببرد جدا کنید.
 
- آیا طناب یا نخی با طول بیشتر از ۳۰ سانتی متر در اسباب بازی به کار رفته است؟ این نخ می تواند دورِ گردنِ کودک بیفتد و او را خفه کند. هنگامی که کودک شما یاد گرفت که با دستها و پاهایش از مکانهای مختلف بالا برود چیزهای متحرک و آویزان را از رختخواب او دور کنید. خصوصا مراقب اسباب بازیهای قدیمی باشید. مثلا یک تلفن اسباب بازی که سیم آن می تواند برای کودک خطرناک باشد را می توانید با مدلهای جدیدتر تلفنهای بی سیم جایگزین کنید.
 
- سرسره و تابهای حیاط را بررسی کنید: آیا آنها محکم و سالم هستند؟ بررسی کنید که آیا این اسباب بازیها می توانند موجب خفگی کودک شوند یا خیر.
 
- اسباب بازیها را صرفا از بازارها و مغازه هایی که بدانها اعتماد دارید خریداری کنید. از عرضه کنندگانی خریداری کنید که سابقه و اعتبار مناسبی در فروش اسباب بازیهای سالم و بی خطر دارند.