آيا مي دانستيد افسردگي , اضطراب و هيجانات و استرس ها را نيز در ايجاد درد موثرند،در اين پست به بررسي و علل ايجادکننده انواع درد در بدن مي پردازيم
تا بهحال به واژه درد و تعريف آن فکر کردهايد؟ به احتمال زياد همه افراد، از کوچک گرفته تا بزرگ تعريف خاصي از درد در ذهن دارند و همين که اين واژه به گوششان ميخورد، نوعي احساس ناخوشايند و مجموعهاي از هيجانات و تجربيات شخصي را بهروشني به ياد ميآورند، اما گنجاندن اين احساسات در قالب کلمات آنقدرها هم ساده نيست.
درد، تجربهاي به قدمت تاريخ است که همواره محرک اصلي انسان براي مراجعه به پزشکان بوده و جزو پنجمين علايم حياتي بدن طبقهبندي ميشود. اين تجربه آنقدر مهم و اساسي است و چنان کيفيت زندگي فرد را زير سوال ميبرد که اين روزها در گوشه و کنار ايران مراکز چند تخصصياي به نام «کلينيک درد» راه افتادهاند تا مکاني براي آرامشبخشي به شهروندان باشند.
چرا کلينيک درد؟
براساس تعريف متخصصان و پزشکان، درد يک حس ناراحت کننده و آزاردهنده ناشي از تحريک سيستم اعصاب محيطي و مرکزي به شمار ميرود که در اثر آسيب بافتي پديدار شده و به دو صورت درد حاد و درد مزمن بروز ميکند.
شايد هنوز درمان قطعي براي درد وجود نداشته باشد، اما براي کاهش و تسکين آن ميتوان به روشهايي غير از جراحي نيز متوسل شد. موضوعي که موجب شد تا بشر همواره به دنبال راهکاري براي رفع آن باشد، به عبارتي ميتوان گفت اين مهمترين عامل ايجاد کلينيکهاي درد بود تا مردم بتوانند تا جايي که ممکن است، بدون اين روشها و پرداخت هزينههاي سنگين آن، درد خود را درمان کنند و آرامششان را بازيابند.
از تشخيص تا درمان
هرچند نخستين کلينيکهاي درد در جهان، در دهه 40 ميلادي شروع به کار کردند با وجود اين، سابقه فعاليتشان در ايران به کمتر از يک دهه مي رسد. با اين حال فرقي نميکند، سردرد داريد يا کمردرد، زانويتان درد ميکند يا ناراحتيهايتان ناشي از نوعي از بدخيمي است، شما ميتوانيد آرامش خود را در کلينيکهاي چندتخصصي درد جستوجو کنيد. هدف کلينيک درد، تشخيص و درمان درد است، بنابراين، در همه موارد مربوط به دردهاي حاد و مزمن، ميتوان به کلينيکهاي درد مراجعه کرد.
اگر درد شما جزو ناراحتيهاي حاد است که يکباره به وجود آمده با مراجعه به اين مراکز ميتوانيد از حضور متخصصان درد، داروها، روشها و تجهيزات مدرن و پيشرفته بهرهمند شويد. تيم درمانگراني که در اين مراکز فعاليت ميکنند به طور معمول شامل متخصصان بيهوشي، مغز و اعصاب، طب فيزيکي و توانبخشي، پزشکي ورزشي، رواندرمانگران، روانپزشکان يا روانشناسان باليني است که به شما کمک ميکنند تا نهتنها دردهايتان کاهش پيدا يابد بلکه جلوي تبديل درد حاد به ناراحتي مزمن را نيز ميگيرند و آن را تحت کنترل در ميآورند تا پس از آسيب يا عمل جراحي، به طور کامل بيدرد شده يا درد قابل تحملي داشته باشيد.
توجه داشته باشيد افرادي که از دردهاي حاد رنج ميبرند، تنها مشتريان اين مراکز نيستند چراکه در اين کلينيکها امکان کنترل انواع دردهاي مزمن از قبيل سردردهاي مزمن، دردهاي ناشي از ستون فقرات گردني و کمري که درمان جراحي ندارند، دردهاي لگني، دردهاي عضلاني – اسکلتي و دردهاي بدخيمي ناشي از تهاجم تومورهاي سرطاني به بافتهاي مجاور نيز وجود دارد. اين بيماران که يا به صورت مستقيم يا از طريق پزشک معالج خود به کيلينيک درد معرفي شدهاند و پس از بررسي و تشخيص علت درد، با روشهاي مختلف از جمله دارو درماني، تزريق، روشهاي ورزش درماني، بلوکهاي عصبي و … تحت درمان قرار ميگيرند. به اين ترتيب تلاش ميشود تا از بار رنج و درد افرادي که به آنجا مراجعه ميکنند کاسته و آرامش به آنان هديه داده شود.
کلينيک درد به درد شما ميخورد اگر…
به طورکلي هر دردي که متخصصان ديگر درمان مشخصي براي آن نداشته باشند و فرد را آزار بدهد، ميتواند عاملي براي مراجعه به کلينيک درد باشد. جالب است بدانيد که بر اساس اعلام درمانگران درد، شايعترين علت حضور بيماران در اين کلينيکها، سردرد است. سردردهاي حاد و مزمن از قبيل ميگرن، سردرد خوشهاي يا کلاستر و سردردهاي ناشي از اختلال کارکرد رشتههاي عصبي که به درمانهاي رايج پاسخ ندادهاند، بيماران فراواني را به کلينيک درد ميکشاند.
البته اگر دچار کمردردهاي مزمن هستيد هم نبايد در مراجعه به اين مراکز تعلل کنيد. روشهاي درماني نوين کمردردهاي ناشي از ديسک مهرههاي کمري، گرفتگي(اسپاسم) عضلاني، شکستگي مهرهاي و التهاب آرتروز مفاصل بينمهرهاي و همينطور دردهاي بعد از عمل جراحي ديسک که به درمانهاي معمول جواب ندادهاند، از جمله خدماتي است که در اين مراکز ارايه ميشود.
گروه ديگر از مراجعان که داراي دردهاي احشايي هستند هم ميتوانند از خدمات ارايه شده در کلينيکهاي درد بهرهمند شوند. دردهايي با منشا داخل بدن مانند دردهاي ناشي از بيماريهاي ريوي، قلبي، رودهاي، کبدي، لوزالمعده، کليه و بيماريهاي زنان، دردهاي آزاردهندهاي بوده که پس از بررسي اوليه توسط متخصصان مربوطه و رفع علت آن در کلينيک، کنترل و درمان ميشوند.
همچنين بايد گفت بيماريهاي سرطاني، علاوه بر عوارض و آسيب عضوي، موجب بروز درد ميشوند. شايد در گذشته مبتلايان به سرطان مجبور بودند دردهاي شديدي را تحمل کنند اما اين روزها با به وجود آمدن کلينيکهاي درد اين بيماران هم ميتوانند روزهاي آرامتري را سپري کنند. پس از ريشهکني تومورها که توسط متخصصان سرطانشناسي انجام ميشود، بافتهاي مختلف بدن، نياز به کنترل درد و کاهش رنج بيماري دارند که اين امر ميتواند در کلينيک درد، توسط پزشکان فوقتخصص درد انجام شود.
ديابتيهايي که دچار دردهاي ناشي از اختلال کارکرد رشته عصبي شدهاند و مبتلايان به دردهاي پوستي و عفوني مانند زونا هم ميتوانند براي بهبود وضعشان از متخصصان درد کمک بگيرند.
سخن آخر اينکه به گفته متخصصان، درد يک تجربه حسي و يا رواني ناخوشايند است که نه يک پديده به طور کامل جسماني و نه بهطور کلي ناشي از واکنشهاي رواني است.
جنبه جسماني آن ويژگي آگاهي و هشدار دهنده دارد و ناشي از تحريک سيستم اعصاب محيطي و مرکزي به دنبال آسيب بافتي بوده و به دو صورت حاد و مزمن بروز ميکند. گاه دردهايي يافت ميشوند که هيچ علت جسماني نداشته و يک پديده روانشناختي محسوب ميشوند. در اين دسته دردها آزمايشات مختلف هيچ مشکل جسماني را تاييد نميکنند ولي درد واقعا احساس ميشود. سردردهاي ميگرني از اين دسته دردها هستند. به هر حال امروزه با ايجاد اين کلينيکها افراد تا حدي ميتوانند از ميزان فشار و دردي که تحمل ميکنند بکاهند تا کمي به آرامش برسند.